آهنربايي كره زمين

با پيدايش آهنربا، پس از گذشت زمان كوتاهي پي بردند كه كره زمين نيز خاصيت آهنربايي دارد ؛ تا آنجا كه نام قطب هاي آهن ربا را را بر اساس نام قطب هاي زمين نام گذاري كردند.

به دنبال آن، براي اولين در سال 1600 ميلادي، توسط ? گيلبرت ? زمين به عنوان يك آهنرباي بزرگ معرفي شد.

خاصيت مغناطيسي كره زمين

يكي از ويژگي هاي مهم كره زمين، وجود خاصيت آهنربايي در آن است و مانند اين است كه درون كره زمين، آهنرباي بسيار بزرگي قرار داده شده است و تا كنون، نظريه هاي گو ناگوني براي علت آن ارائه شده است. آخرين نظريه اين است كه درون كره زمين، مواد مذاب در حال حركت وجود دارد و بيشتر اين مواد، از جنس آهن و نيكل هستند. هنگامي كه اين مواد حركت مي كنند، در اطراف جريان هاي الكتريكي ضعيفي به وجود مي آورند كه در مجموع، باعث مي شود كره زمين، خاصيت آهنربايي پيدا كند و در اطراف كره زمين، ميدان مغناطيسي به وجود مي آيد. ما روي آهنرباي بزرگي به نام ?زمين ? زندگي مي كنيم.

چندين سياره ديگر از سياره هاي منظومه شمسي نيز، ميدان مغناطيسي دارند كه از جمله آنها مي توان از عطارد و مشتري نام برد. اين خاصيت در خورشيد و بسياري ستاره هاي ديگر نيز ديده مي شود.

خاصيت مغناطيسي كره زمين، نقش بسيار مهمي در جهت يابي كشتي ها و هواپيماها دارد. شمال و جنوب مغناطيسي زمين ثابت نيست و در فاصله هاي زماني، به ميزان قابل ملاحظه اي تغيير مي كند.

زاويه انحراف

چنانچه به كمك عقربه مغناطيسي به طرف قطب شمال يا جنوب برويم، به قطب شمال و جنوب واقعي كره زمين نمي رسيم. علت اين است كه قطب شمال و جنوب جغرافيايي و مغناطيسي كره زمين، با هم يكي نيست ؛ يعني اينكه قطب شمال مغناطيسي زمين، درست روي قطب شمال جغرافيايي زمين قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافيايي و مغناطيسي زمين را توسط خطي فرضي به به نام ? محور ? به هم وصل كنيم، بين دو محور مغناطيسي و محور جغرافيايي زمين، زاويه اي ساخته مي شود كه به آن، زاويه انحراف گويند. اين زاويه، به مرور زمان، جزئي تغيير مي كند و ثابت نمي ماند، و اندازه آن در نقاط مختلف زمين متفاوت است. زاويه انحراف در جهت يابي هواپيماها و كشتي ها بسيار مهم است. هم اكنون قطب شمال مغناطيسي كره زمين، در شمال كانادا قرار دارد.